Η πόλη της Χίου… το λιμάνι και το κάστρο με τους πύργους του, μέσα στο οποίο απεικονίζονται εκκλησίες, κτίρια και κατοικίες, όπως και μέρος της ατείχιστης πόλης. Από το χειρόγραφο Insularium Illustratum Henrici Martelli Germani, 1470 (πηγή: Συλλογή Αργέντη, Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής»)
Ως έδρα του Φεστιβάλ «ΙΩΝΙΑ» 2018 επελέγη η Χίος. Οι λόγοι αναρίθμητοι, καθώς πρόκειται για ένα νησί που έχει αφήσει ανεξίτηλο στίγμα στο ταξίδι του μέσα στους αιώνες. Απανθίζουμε ιστορικές αφηγήσεις-εκφάνσεις…
Ομιλούμε για τη Χίο, έναν απ’ τους κυριότερους – και με πολλά ιστορικά «ατού» – διεκδικητές της καταγωγής του Ομήρου, του αιειγενούς ποιητή και πρώτου ιστορικού.
Ομιλούμε για τη Χίο, της φρόνησης και της προκοπής, η οποία δημιούργησε έναν αξιοζήλευτο πολιτισμό, που ανάγκασε το Θουκυδίδη να τη χαρακτηρίσει «μεγίστην και πλουσιωτάτην των εν Ιωνία ξυμμαχίδων πόλεων».
Ομιλούμε για τη Χίο – έδρα του Ναυτικού Θέματος του Αιγαίου (Θέμα = Διοικητική Περιφέρεια) επί Βυζαντίου – που ο Παπαρρηγόπουλος συγκαταλέγει μεταξύ των σημαντικότερων οικονομικών κέντρων της αυτοκρατορίας, σταθμό εισαγωγικού, εξαγωγικού, διαμετακομιστικού εμπορίου, λιμάνι ανεφοδιασμού πλοίων και καταφύγιο.
Ομιλούμε για τη Χίο και το αρχοντολόγιό της, που − κατά Ζολώτα − θεωρείται το πλουσιότερο του Βυζαντίου, όσον αφορά στο πλήθος των αριστοκρατικών οίκων, την παλαιότητα και την επισημότητα, μετά από εκείνο της Κωνσταντινουπόλεως.
Ομιλούμε για τη Χίο – λίκνο του Νεοελληνικού Πολιτισμού – όπου λειτούργησε το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο και άνθισε η πνευματική ζωή, σε σχέση με την υπόλοιπη υπόδουλη Ελλάδα, με πρωταγωνιστή τον πάντα επίκαιρο και διαχρονικό κορυφαίο Διδάσκαλο του Γένους και πρωτεργάτη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, Αδαμάντιο Κοραή, ο οποίος υπήρξε − πέραν των άλλων − ο εφευρέτης της νεοελληνικής ταυτότητας. Αν σήμερα λεγόμαστε Έλληνες και όχι κάτι άλλο (Γραικοί, Ρωμιοί κλπ.) αυτό οφείλεται στον Κοραή.
Το νησί της Χίου με την ομώνυμη πρωτεύουσα, το λιμάνι και το κάστρο της, από το χειρόγραφο Insularium Illustratum Henrici Martelli Germani, 1470 (πηγή: Συλλογή Αργέντη, Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής»).
Ομιλούμε για τη Χίο, που μαζί με τη Ρόδο – κατά Άννα Κομνηνή – αποτελούσαν τα κυριότερα ναυτιλιακά νησιά του Αιγαίου. Στη Χίο υπήρχαν πολλά ναυπηγεία τόσο στην πρωτεύουσα όσο και τη Βολισσό, τη δεύτερη πόλη σε σημασία μετά την πρωτεύουσα του νησιού.
Ομιλούμε για τη Χίο, που ενδεικτικό ακμής αποτελεί και το χτίσιμο της Νέας Μονής, από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Μονομάχο (1042-1054) και την Αυτοκράτειρα Ζωή, που τόσο αυτοί όσο και οι επόμενοι Βασιλείς προίκισαν αφειδώλευτα με τα "τριττά προνόμια". Το Μοναστήρι συνιστά σημαντικό βυζαντινό μνημείο, υπό την προστασία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ομιλούμε για τη Χίο, που χάρη στο μοναδικό προνόμιο της «Χίας γης» να παράγει το προϊόν της μαστίχας, γνώρισε πολλούς εραστές-κατακτητές, κύρια Ιταλούς (Ενετούς, Πιζάτες, Γενουάτες), που υστερόβουλα ζητούσαν μια θέση στην καρδιά του.
